اصفهان

اصفهان

اصفهان

(اصفهان یا سپاهان) شهری باستانی در مرکز ایران است. این شهر مرکز استان اصفهان و نیز مرکز شهرستان اصفهان است. اصفهان، سومین شهر پهناور ایران پس از تهران، مشهد و سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهرانو مشهد است. این شهر در میان سال‌های ۱۰۵۰ تا ۱۷۲۲ میلادی به ویژه در قرن شانزدهم میلادی در میان حکومت صفویان هنگامی که برای دومین بار (پس از دوران سلجوقیان) پایتخت ایران شد، رونق فراوانی گرفت. حتی امروزه نیز شهر مقدار زیادی از شکوه گذشته خود را حفظ کرده‌است. بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که تعدادی از آن‌ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکوبه ثبت رسیده‌اند.اصفهان در سال ۲۰۰۶ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام  و در سال ۱۳۸۸ به عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی انتخاب شد. این شهر به داشتن معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل‌های سرپوشیده، کاخ‌ها، مسجدها و مناره‌های منحصربفرد معروف است. این امر باعث شده‌است که در فرهنگ ایرانی اصفهان، نصف جهان لقب بگیرد.این شهر در آذر ۱۳۹۴ (دسامبر ۲۰۱۵) به عنوان نخستین شهر ایرانی، به شبکه شهرهای خلاق جهان زیر نظر یونسکو پیوست. براساس استانداردهای یونسکو شهر خلاق، شهری است که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه پایدار شهری استفاده می‌کند.میدان نقش جهان یکی از بزرگترین میدان‌های دنیاست و نمونه برجسته‌ای از معماری اسلامی است که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده‌است.

دین اسلام و مذهب تشیع دین و مذهب رسمی اصفهان است ولی از سده‌های پیش ارامنه، یهودیان، بهاییان وزرتشتیان و سایر اقلیتهای مذهبی نیز در شهر زندگی می‌کرده‌اند. جلفا که در جنوب اصفهان قرار گرفته منطقه‌ای است که بیشتر ارمنی نشین می‌باشد و از منطقه‌های خوب شهر نیز قلمداد می‌شود. اصفهان شهری است که اسلام به صورت تدریجی و آرام آرام به رضا و رغبت از سوی مردم اصفهان پذیرفته شد. یکی از صحابه پیامبر اسلام و از شیعیان امام علی به نام «عبدالله بن بریر خزاعی» اسلام را به اصفهان آورد.ورود مذهب تشیع به این شهر در طی چندین دوره زمانی صورت گرفته که مهمترین آن عبارتنداز: هجرت ابن هلال ثقفی از کوفه به این شهر، اقامت و تبلیغ صاحب بن عباد وزیر آل بویه در این شهر، هجرت تبلیغی علامه حلی و شاگردانش به همراهی و حمایت الجایتو (شاه خدا بتده) پادشاه شیعه مغول، و در آخرین دوره در دوره صفویه و هجرت علمای جبل عامل به این شهر، بافت شیعی این شهر به نقطه تکامل رسید.

در بین مسلمانان سنی معمولاً شهرت اصفهان به خاطر حدیث معروفی است که روایت می‌کند:" مسیح دجال توسط ۷۰۰۰۰ یهودی از شهر اصفهان همراهی می‌شود که شالهای پارسی پوشیده‌اند." از این رو معمولاً مسلمانان سنی این شهر را با وقایع آخرالزمان مرتبط میدانند.

یهودیان اصفهان

امروزه یهودیان اصفهان از قدیمی‌ترین اهالی این شهر می‌باشند که در گذشته در محله جویباره ساکن بوده‌اند ولی اکنون بیشترشان به خارج کشور مهاجرت کرده‌اند. اندک یهودیانِ باقی‌مانده هم بیشتر در خیابان فردوسی، آمادگاه و سیدعلیخان ساکن هستند.

ارامنه و زرتشتیان اصفهان

در اصفهان، ارامنه و دیگر شاخه‌های مسیحی، زرتشتیان، ورشوییان، بهاییان، بودایی، ربانیان (هندوهای تاجرپیشه) و یهودیان زندگی می‌کردند. اصفهان در جایگاه یک پایتخت و با شکوفایی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که در روند تاریخی خود داشت، همواره کانونِ نگرشِ اقلیت ها بود.

پوشش

زنان

لباس مردم اصفهان حدود300 سال قبل را نخی سفید یا شیری بوده است که به صورت دست باف تهیه می شده است.لباس اصیل زنان اصفهان شاملیک دامن مخمل کوتاه قرمز رنگ با چین های زیاد که توسط دکمه بسته می شده و یک پیران سفید گلدوزی شیری رنگ بوده است.زنان جوان یک شلوارنخی سفیدرنگ و زنان مسن شلوار مشکی می پوشیدند وبرای حجاب چارقد گلدوزی شده شیری رنگی استفاده می کردند که با سنجاق دور سر بسته می بستند

مردان

لباس مردان نیز از یک شلوار مشکی گشاد و پیراهن سفید یقه ساده دکمه دوبل با آستین های گشاد یک جلیقه کوتاه مشکی و یک کلاه نمدی تشکیل می شده است.لباس مردان در زمستان یک قبای بلند ساده بر روی لباس اصلی بوده مه با شال ابریشمی دور کمر بسته می شده است.

غذاهای سنتی

در اصفهان غذاهای سنتی بسیاری مورد استفاده هستند که برخی از آنها مربوط به شهرهای دیگر اصفهان بوده‌اند و یا در شهرهای دیگر ایران نیز رواج داشته و دارند. در این میان کباب، بریان و خورش ماست معروف‌ترین غذای اصفهان می‌باشند. همچنین سایر غذاهای این شهر عبارتند از: باقالی ذرت (خوراسگان)، آش سماق، کله جوش که ازغذاهای ایلات اصفهان است، سرگنجشکی، کوکو قندی، قیمه ریزه، آش ماش و قمری، یخنه ترش، ماش و زردک، اوماج سرکه و چغندر، نخود آب، کوفته برنجی.

گز اصفهان

اصفهان است و شیرینی مشهور آن که گز نام دارد. مطابق احادیث به نظر می‌رسد، این خوراکی مشهور و محبوب از دوران حکومت صفویه در استان اصفهان و به مرور طی تکمیل خوراکی به نام حلوا چوبه بدست آمده است. البته بر درستی یا نادرستی این ادعا، اختلافات متعددی بین تاریخ‌شناسان وجود دارد. با این حال در اینکه این شیرینی از خوراکی‌های سنتی و بومی استان اصفهان به شمار می‌آید شکی نیست. گز نام خود را از عصاره‌ی درختی به نام انگبین گرفته است. امروزه این شیرینی فوق‌العاده را با استفاده از گلوکز، گلاب، سفیده‌ی تخم‌مرغ، شکر، مغز پسته، خلال بادام، خلال فندق و بیدمشک استفاده می‌کنند. البته در استان اصفهان، با اضافه کردن مقدار بسیار کمی از عصاره‌ی انگبین، به تولید گز انگبین نیز پرداخته می‌شود، ولی به دلیل گران بودن قیمت انگبین، تولید این فراورده در میزان کمی اتفاق می‌افتد.

پولکی

قطعا یکی از خوشمزه‌ترین شیرینی‌های سنتی استان اصفهان پولکی است که در انواع مختلفی تهیه و مورد استفاده‌ قرار می‌‌گیرد. درست کردن این شیرینی لذیذ، چندان هم سخت و دشوار نخواهد بود. مردم استان اصفهان برای تهیه‌ی پولکی از شکر، کنجد و هل استفاده می‌کنند.

برشتوک

یکی دیگر از شیرینی‌های منحصر بفرد و سنتی استان اصفهان، شیرینی برشتوک است که طعم و عطری دوست‌داشتنی دارد. این شیرینی با استفاده از آرد گندم، آرد نخودچی، روغن جامد، پودر هل، پودر قند، سفیده‌ی تخم‌مرغ و خلال پسته تهیه و طبخ می‌شود. شیرینی بسیار عالی و لذیذ، که در مقیاس زیادی در استان اصفهان تهیه و مورد استفاده‌ی مردم این استان و سایر گردشگران ایرانی و خارجی قرار می‌گیرد.

شیرینی برنجی

شیرینی برنجی، یکی از انواع مختلفی از شیرینی سنتی تهیه شده در استان اصفهان به شمار می‌‌آید. امروزه این شیرینی خوشمزه از طرفداران بسیاری برخوردار است و به میزان فراوانی در شیرینی‌ فروشی‌های این استان تهیه و عرضه می‌شود. قنادان برای تدارک شیرینی برنجی حنایی از گلاب، آرد برنج، زعفران، شکر ساییده شده و تخم‌مرغ استفاده می‌کنند.